CHUYÊN ĐỀ
RÈN KĨ NĂNGVIẾT BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ
MỘT VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT
I. MỤC TIÊU
1. Kiến thức
- Nhận biết được cấu trúc của bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.
- Viết được bài văn nghị luận bằng cách nêu vấn đề theo giới hạn nội dung của phần Viết, bài viết có bố cục rõ ràng, triển khai các phần hợp lí (có hệ thống luận điểm, sử dụng lí lẽ và bằng chứng làm rõ từng luận điểm), giàu sức thuyết phục.
2. Năng lực
Năng lực chung
- Năng lực giao tiếp và hợp tác: khả năng thực hiện nhiệm vụ một cách độc lập hay theo nhóm; Trao đổi tích cực với giáo viên và các bạn khác trong lớp.
- Năng lực tự chủ và tự học: biết lắng nghe và chia sẻ ý kiến cá nhân với bạn, nhóm và GV. Tích cực tham gia các hoạt động trong lớp.
- Giải quyết vấn đề và sáng tạo: biết phối hợp với bạn bè khi làm việc nhóm, tư duy logic, sáng tạo khi giải quyết vấn đề.
Năng lực đặc thù
- Nhận biết được cấu trúc của bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.
- Viết được bài văn nghị luận bằng cách nêu vấn đề theo giới hạn nội dung của phần Viết, bài viết có bố cục rõ ràng, triển khai các phần hợp lí (có hệ thống luận điểm, sử dụng lí lẽ và bằng chứng làm rõ từng luận điểm), giàu sức thuyết phục.
2. Phẩm chất
- Có ý thức bảo vệ môi trường sống.
- Xác lập thái độ đúng đắn và biết hành động theo hướng tích cực.
II. THIẾT BỊ DẠY HỌC VÀ HỌC LIỆU
1. Đối với giáo viên
- Kế hoạch bài dạy
- Phân công nhóm chuẩn bị phần dàn ý của bài văn nghị luận vềmột vấn đề cần giải quyết.
- Phiếu bài tập
Tìm ý và lập dàn ý cho đề văn sau: Em hãy viết bài văn nghị luận trình bày về những giải pháp để giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường xung quanh.
Phần
Hệ thống ý
Cụ thể nội dung
A. Mở bài
- Vấn đề nghị luận:
- Nêu tầm quan trọng củaVĐCGQ
B.Thân bài
Triển khai vấn đề nghị luận:
1. Giải thích vấn đề nghị luận.
2. Thể hiện quan điểm của người viết về vấn đề nghị luận bằng hệ thống các luận điểm:
*Thực trạng
* Nguyên nhân
* Hậu quả
* Ý kiến trái chiều
3. Đề xuất giải pháp:
C. Kết bài
- Khẳng định lại VĐ và ra bài học.
2. Đối với học sinh
- Sách tham khảo, tư liệu sưu tầm liên quan đến bài học…
- Hoàn thành phiếu bài tập cá nhân.
- Trình bày dàn ý bài văn nghị luận về vấn đề cần giải quyết theo nhóm tổ .
III. TIẾN TRÌNH DẠY HỌC
HOẠT ĐỘNG 1: KHỞI ĐỘNG
a. Mục tiêu: Tạo hứng thú cho HS, huy động tri thức nền, thu hút HS sẵn sàng thực hiện nhiệm vụ học tập tạo tâm thế tích cực cho HS khi vào bài học.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS theo dõi video và nêu suy nghĩ.
c. Sản phẩm: Những chia sẻ của học sinh.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS theo dõi video và trả lời câu hỏi:
+ Đoạn video gợi cho em những vấn đề nào?
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS theo dõi và chia sẻ:
+ Chặt phá rừng
+ Săn bắn động vật quý hiếm
+ Dùng chất nổ để đánh bắt thủy hải sản
+ Rác thải nhựa ra môi trường…
- GV quan sát, hỗ trợ HS thực hiện (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động, thảo luận
- GV mời đại diện 1 - 2 HS trình bày trước lớp.
- GV yêu cầu các HS khác lắng nghe, nhận xét, đặt câu hỏi (nếu có).
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV nhận xét, đánh giá.
- Gợi mở:
? Những vấn đề trên có điểm nào chung?
- Đều là những vấn đề cấp thiết cần được giải quyết….
- GV dẫn dắt vào bài học mới: Đúng như vậy cuộc sống của chúng ta có rất nhiều vấn đề cần quan tâm và giải quyết. Tiết học trước cô và các em đã cùng nhau tìm hiểu cách viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết. Vậy để giúp các em nắm chắc kĩ năng của kiểu bài này chúng ta cùng đi vào tiết học ngày hôm nay.
HOẠT ĐỘNG 1: ÔN TẬP TRI THỨC VỀ KIỂU BÀI VĂN NGHỊ LUẬN VỀ MỘT VẤN ĐỀ CẦN GIẢI QUYẾT.
a. Mục tiêu: Nhận biết được yêu cầu đối với kiểu bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết.
b. Nội dung: Sử dụng SGK, chắt lọc kiến thức để tiến hành trả lời các câu hỏi liên quan đến bài học.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và kiến thức HS tiếp thu được liên quan đến bài học và chuẩn kiến thức GV.
d. Tổ chức thực hiện:
| HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
| Nhiệm vụ: Nhắc lại kiến thức của kiểu bài Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - Tiết học trước cô đã giao nhiệm vụ cho các nhóm chuẩn bị dàn ý bài văn nghị luận về vấn đề cần giải quyết. Sau đây cô mời đại diện 1 nhóm trình bày và các nhóm khác lắng nghe góp ý, nhận xét. Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS đại diện nhóm trình bày. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động - GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả. - Các HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức đưa dàn ý chi tiết trên MC. | I. Lí thuyết. (Sơ đồ tư duy của nhóm HS) |
HOẠT ĐỘNG 2: LUYỆN TẬP
a. Mục tiêu: Nhận biết, vận dụng được cách viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết
b. Nội dung: Sử dụng kiến thức đã học để thực hiện nhiệm vụ.
c. Sản phẩm: Câu trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.
d. Tổ chức thực hiện
| HOẠT ĐỘNG CỦA GV – HS | DỰ KIẾN SẢN PHẨM |
| Nhiệm vụ 1: Tìm hiểu đề Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV đưa 2 đề bài yêu cầu HS làm việc nhóm đôi, thực hiện nhiệm vụ: 
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS thảo luận nhóm đôi và thực hiện yêu cầu. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động - GV mời đại diện 2 – 3 nhóm trình bày trước lớp. - Các nhóm khác lắng nghe, nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức. 
- GV chuyển sang nhiệm vụ mới. | II. Luyện tập * Đề bài 1. Tìm hiểu đề - Kiểu bài: Nghị luận về một vấn đề cần giải quyết - Vấn đề nghị luận: những giải pháp để giảm thiểu rác thải nhựa ra môi trường xung quanh. |
| Nhiệm vụ 2: Tìm ý, lập dàn ý Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS báo cáo phần chuẩn bị phiếu học tập. Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS kiểm tra chéo - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động - GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày dàn ý đã chuẩn bị. - Các HS khác lắng nghe, đặt câu hỏi (nếu có). Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV chấm chữa, nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức. - GV chuyển sang nhiệm vụ mới. | 2. Tìm ý, lập dàn ý |
| Nhiệm vụ 3: Viết bài cá nhân Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV yêu cầu HS làm việc cá nhân thực hiện những yêu cầu sau: Dựa vào dàn ý để triển khai viết đoạn nêu giải pháp trong bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết . Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS đọc và thực hiện yêu cầu cá nhân vào vở. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động - GV mời đại diện 2-3 HS trình bày kết quả. - Các HS khác theo dõi, nhận xét, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức. Nhiệm vụ 4: Đánh giá bài viết dựa vào bảng kiểm. Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập - GV đưa bảng kiểm yêu cầu HS chấm chéo bài của bạn. 
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ - HS dựa vào bảng kiểm và thực hiện yêu cầu. - GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết). Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động - GV mời đại diện 1 – 2 HS trình bày kết quả. - Các HS khác lắng nghe, bổ sung. Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ - GV nhận xét, bổ sung, chốt lại kiến thức. | 3. Viết bài |
D. HOẠT ĐỘNG VẬN DỤNG
a. Mục tiêu: Vận dụng kiến thức để tạo lập văn bản.
b. Nội dung: GV hướng dẫn HS làm bài tập vận dụng, yêu cầu tạo lập văn bản.
c. Sản phẩm học tập: Phần trả lời của HS và chuẩn kiến thức của GV.
d. Tổ chức thực hiện:
Bước 1: GV chuyển giao nhiệm vụ học tập
- GV yêu cầu HS: Từ bài văn đã được đọc, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm trên lớp, HS về nhà lựa chọn một trong hai nhiệm vụ:
(1) Sửa lại bài văn đã viết cho hoàn chỉnh và công bố.
(2) Chọn vấn đề khác để viết bài văn nghị luận mới và công bố.
Bước 2: HS tiếp nhận, thực hiện nhiệm vụ học tập
- HS tiếp nhận nhiệm vụ học tập.
- GV quan sát, hướng dẫn, hỗ trợ HS (nếu cần thiết).
Bước 3: Báo cáo kết quả hoạt động
- HS về nhà thực hiện chỉnh sửa bài văn hoặc viết bài văn mới sau đó công bố bài viết.
- HS có thể công bố bài viết trên blog cá nhân, trên trang web của lớp, trên youtube, trên bảng thông tin học tập bằng các hình thức sáng tạo, mới mẻ, hấp dẫn hơn.
Bước 4: Đánh giá kết quả thực hiện nhiệm vụ học tập
- GV và HS lại tiếp tục sử dụng phiếu chấm điểm để xem lại, chỉnh sửa và rút kinh nghiệm đối với bài văn đã được công bố.
- GV kết thúc bài học.
HƯỚNG TỰ HỌC Ở NHÀ:
- Ôn tập kiến thức đã học về kĩ năng viết bài văn nghị luận về một vấn đề cần giải quyết
- Hoàn thành bài tập Luyện tập, Vận dụng (nếu chưa xong).
-----------------------------------------